Hiện nay, cả thế giới đã bước vào cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 với nòng cốt là sự đột phá của công nghệ số. Quá trình đưa công nghệ số vào mọi mặt của đời sống gọi là chuyển đổi số. Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (4.0) là một chặng đường với đột phá của công nghệ số dẫn đến sự thông minh hóa mọi mặt của xã hội. Chuyển đổi số chính là cách đi trong chặng đường phát triển thời cách mạng công nghệ 4.0 và là cơ hội vô giá để phát triển đất nước.

Đối với ngành y tế chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đã xác định lĩnh vực y tế là 1 trong 8 lĩnh vực cần ưu tiên chuyển đổi số trước. Chương trình cũng nêu rõ quan điểm phát triển nền tảng số là giải pháp đột phá để thúc đẩy chuyển đổi số nhanh hơn, giảm chi phí, tăng hiệu quả.

Thực hiện nhiệm vụ này, Bộ Y tế vừa ra quyết định phê duyệt kế hoạch thúc đẩy phát triển và sử dụng các nền tảng số y tế thực hiện Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

Kế hoạch hướng tới mục tiêu chung là thúc đẩy việc số hóa thông tin chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân thông tin khám bệnh, chữa bệnh để hình thành kho dữ liệu quốc gia về y tế, phục vụ chuyển đổi số ngành y tế.

Tại kế hoạch mới ban hành, Bộ Y tế cũng xác định rõ các mục tiêu cụ thể với từng nền tảng số y tế sẽ được tập trung phát triển và sử dụng trong thời gian tới, gồm: nền tảng hồ sơ sức khỏe điện tử; nền tảng quản lý tiêm chủng; nền tảng hỗ  trợ khám chữa bệnh từ xa; và nền tảng trạm y tế xã.

Cụ thể, với nền tảng hồ sơ sức khỏe điện tử, mục tiêu đặt ra là mỗi người dân có một hồ sơ sức khỏe điện tử và dữ liệu hồ sơ sức khỏe điện tử phải được cập nhật liên tục, đầy đủ, chính xác, được đối chiếu thông tin hành chính và được kết nối, chia sẻ với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Ngành y tế có các kho dữ liệu hồ sơ sức khỏe của người dân được quản lý theo phân cấp hành chính phục vụ công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu và thực hiện tổng hợp, phân tích dữ liệu để có các chỉ đạo kịp thời về phòng chống dịch bệnh và có được các dự báo, hoạch định chính sách về công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe người dân tốt hơn.

Nền tảng hồ sơ sức khỏe điện tử gồm ứng dụng Sổ sức khỏe điện tử của người dân kết nối các hệ thống thông tin quản lý hồ sơ sức khỏe điện tử tại các cơ sở y tế và các kho dữ liệu hồ sơ sức khỏe điện tử tại địa phương, đáp ứng đa dạng các yêu cầu chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân, khám bệnh, chữa bệnh, đảm bảo không chồng chéo, hiệu quả đầu tư và an toàn thông tin, bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Nền tảng quản lý tiêm chủng cung cấp cho người dân công cụ đăng ký, phản ánh, tra cứu thông tin tiêm chủng; hỗ trợ các cơ sở tiêm chủng triển khai công cụ lập kế hoạch, quản lý vắc xin, thực hiện tiêm và cấp chứng nhận tiêm chủng. Đồng thời, cung cấp số liệu phân bổ vắc xin, số liệu triển khai tiêm phục vụ cho việc quản lý, điều hành chiến dịch tiêm chủng của chính quyền các cấp.

Nền tảng hỗ trợ tư vấn khám chữa bệnh từ xa cung cấp dịch vụ hỗ trợ, tư vấn sức khỏe từ xa cho người dân qua ứng dụng di động và các phương tiện công nghệ khác. Mục tiêu là 100% các cơ sở y tế có bộ phận khám chữa bệnh từ xa giúp người dân tiếp cận được dịch vụ khám chữa bệnh có chất lượng hơn, giảm tải cho các cơ sở y tế tuyến trên.

Nền tảng trạm y tế xã sẽ cập nhật thông tin hành chính; đối chiếu, kiểm tra giám sát dữ liệu sức khỏe đảm bảo chất lượng công tác khám chữa bệnh của người dân; nắm bắt, quản lý, chăm sóc sức khỏe ban đầu của người dân theo hộ gia đình trên địa bàn. Kết nối, liên thông dữ liệu với các hệ thống thông tin y tế, cơ sở dữ liệu của các cơ sở y tế tuyến huyện, tuyến tỉnh, Bộ Y tế.

Vai trò của chuyển đổi số trong y tế

Chuyển đổi số y tế đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe và tối ưu hóa quy trình thủ tục thăm, khám, chữa bệnh của người dân và cả nhân viên y tế. Chuyển đổi số mang đến nhiều lợi ích cho đa dạng đối tượng, có thể kể đến như:

* Đối với nhân viên y tế

Chuyển đổi số được đánh giá là một trợ thủ đắc lực đối với toàn bộ nhân viên y và dược. Ứng dụng công nghệ 4.0, hệ thống chăm sóc sức khỏe ngày càng được cải tiến với nhiều tính năng thông minh. Từ đó, ngành y tế có thể khắc phục nhược điểm của hệ thống, tạo cơ hội cho sự phát triển mạnh mẽ của y học Việt Nam.

Tăng khả năng chẩn đoán và điều trị chính xác

Tăng sự tương tác với bệnh nhân và người dân

·  Hồ sơ y tế điện tử (Electronic Health Record): Hồ sơ y tế điện tử cho phép lưu trữ, quản lý và chia sẻ thông tin y tế của bệnh nhân dưới dạng điện tử. Toàn bộ tình hình sức khỏe, quá trình thăm khám, tiền sử bệnh tật được cập nhật trong sổ điện tử 1 cách đầy đủ, tạo thuận lợi cho việc chẩn đoán, điều trị của y bác sĩ, tránh trường hợp thất lạc sổ, hay mỗi lần khám sử dụng một sổ khác nhau.

·  Điện toán đám mây (Cloud computing): Các website, ứng dụng dựa trên nền tảng điện toán đám mây hoạt động như cổng dịch vụ 24/7, cung cấp các dịch vụ đặt lịch hẹn, truy cập hồ sơ y tế trực tuyến và các yêu cầu hỗ trợ khác, giúp tăng cường khả năng tương tác giữa bệnh nhân và bác sĩ.

·  Phát triển đa kênh (Omni-channel): Một số cơ sở y tế, bệnh viện đã kết hợp sử dụng các phương tiện truyền thông như mạng xã hội hay tin nhắn SMS để truyền tải, cung cấp thông tin cho khách hàng. Ví dụ: thông báo kết quả, hội chuẩn bệnh án online, tư vấn và giải đáp thắc mắc khách hàng,…

* Đối với Người dân

Chuyển đổi số trong y tế đã mang lại nhiều giá trị, lợi ích xã hội, giúp người dân tiếp cận được những kiến thức quan trọng trong lĩnh vực y tế và sử dụng nhiều dịch vụ tốt nhất:

Cải thiện hiệu quả và cá nhân hóa dịch vụ chăm sóc y tế

·  Sử dụng Big data để sắp xếp, cung cấp nhân sự đầy đủ trong mỗi ca trực, nhằm hỗ trợ kịp thời bệnh nhân và tối ưu hóa chi phí không cần thiết.

·  Sử dụng trí tuệ nhân tạo để hỗ trợ người dân tìm kiếm các phòng khám uy tín, gia tăng sự trải nghiệm của bệnh nhân tại cơ sở y tế. 

Kết nối với y bác sĩ để được tư vấn và khám sức khỏe từ xa

Khoảng cách địa lý là rào cản lớn nhất khiến bệnh nhân các vùng nông thôn không được tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe hiện đại. Các ứng dụng Telehealth & Homecare hỗ trợ người dân tiếp cận gần hơn với các cơ sở y tế, đội ngũ y bác sĩ trong việc tư vấn, thăm khám và chữa bệnh từ xa. 

Người dân có thể truy cập hồ sơ, thông tin sức khỏe cá nhân trực tuyến

Các bệnh viện, cơ sở y tế sử dụng công nghệ thông tin để lưu giữ toàn bộ dữ liệu, bệnh án của bệnh nhân trên hệ thống trực tuyến để cải thiện quá trình thăm khám, chữa bệnh và người dân có thể theo dõi, quản lý thông tin của mình.

·  Hồ sơ điện tử: Đây là nơi lưu giữ thông tin cá nhân, số lần thăm khám, các kết quả xét nghiệm, chẩn đoán, đơn thuốc,… đều được số hóa, lưu trữ và quản lý theo mã số riêng.

·  Cổng thông tin tiêm chủng: Cập nhật quá trình tiêm chủng toàn quốc cũng như cung cấp dịch vụ đăng ký tiêm trực tuyến, tra cứu và phản ánh thông tin.

Quản lý và thanh toán bảo hiểm y tế trực tuyến

Từ ngày 1/6/2021, Việt Nam đã triển khai sử dụng VssID thay cho BHYT để giúp người dân lưu trữ hồ sơ cá nhân, tăng tính bảo mật, an toàn và tạo sự thuận tiện trong quá trình tra cứu và sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khỏe.

Tạo lịch hẹn khám và chữa bệnh dễ dàng

Người dân có thể đặt lịch thông qua website, hotline hoặc các ứng dụng BookingCare, eDoctor,… để được thăm khám, chữa bệnh mà không cần phải mất thời gian xếp hàng.

Tự theo dõi sức khỏe theo thời gian thực

Với công nghệ cảm biến IoT được tích hợp trong ứng dụng sức khỏe và các sản phẩm thông minh như đồng hồ đeo tay, điện thoại, dây đeo cổ tay,… Từ đó, người dân đánh giá tình trạng sức khỏe của cơ thể tiêu chuẩn 5 chỉ số khoa học, bao gồm nhịp tim, nhịp thở, độ bão hòa oxy trong máu, giấc ngủ, mức độ áp lực.